Sint-jansvlinder

Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae) - Broechem 08/06/2010

Begin juni begint de vliegperiode van de Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae). De Nederlandse naamgeving werd afgeleid van de naamdag van Sint-Jan die op 24 juni valt en meestal een hoogtepunt in de vliegperiode van deze vlinder is. Als alternatieve naam wordt ook wel eens “Bloeddropje” gebruikt wat dan weer verwijst naar de rode stippen die erg opvallen bij deze kleurrijke dagactieve nachtvlinder uit de familie van de “Bloeddropjes” of Zygaenidae . Ook “Bloedvlekvlinder” en “zes-stippige st.jansvlinder” zijn namen die nogal eens gebruikt worden voor deze soort.

De waardplanten voor deze soort zijn voornamelijk Gewone Rolklaver en Moerasrolklaver. Eitjes worden hierop afgezet en ontwikkelen zich tot een groenachtig gele rups met een eerder plomp en gedrongen lichaam en een zwakke witte beharing. Op de rug zien we een dubbele rij zwarte vlekken en aan weerszijden van deze zwarte vlekken een rij gele vlekjes. Ook aan beide zijden van het lichaam is een rij zwarte vlekjes, die bij sommige bleke exemplaren echter kunnen ontbreken. Het is vaak niet echt makkelijk om op het eerste zicht de kop van de rups te ontdekken. De beste gids hierbij is de vorm van de poten, waarbij je best zoekt naar de borstpoten die duidelijk anders zijn dan de buikpoten en de naschuiver.

Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae) - Rups - Broechem 08/06/2010

Op de detailfoto van het lichaam van de rups kan je mooi de ademhalingsopeningen zien in elk segment. Zoek op de foto naar een zwart cirkeltje met daarin een recht geel lijntje…

Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae) - Rups - Broechem 08/06/2010

De rups overwintert één-, soms tweemaal en verpopt zich in een cocon, die goed zichtbaar tegen een grasstengel of een andere plant is aangebracht.

Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae) - cocon - Broechem 13/06/2009

De vlinder herken je het makkelijkst door glanzend zwarte (soms groenige) voorvleugels met 6 rode vlekken. Wel even opletten: de rode vlek aan de vleugelbasis (het dichtst bij de kop) lijkt vaak op 1 vlek, maar is gescheiden door een ader en telt voor twee. Aan het vleugeleinde zitten dus steeds 2 rode vlekken.
De achtervleugels zijn rood met een zwarte rand, maar die zijn meestal slecht tijdens het vliegen te bekijken.

Je kan deze soort aantreffen in bloemrijke graslanden, wegbermen, kalkgraslanden, weilanden, brede bospaden en duinen. De soort is helemaal niet zeldzaam.  De mannetjes maken patrouillevluchten, op zoek naar onbevruchte vrouwtjes en parende koppeltjes kan je meestal makkelijk aantreffen.

Sint-jansvlinder (Zygaena filipendulae) - Paring - Broechem 13/06/2009

Agaatvlinder

Wat een verrassing toen ik zaterdagmorgen, 1 mei, uit de tuin terug naar binnen kwam en op de drempel een pracht van een vlinder zag zitten.  Bij het buitengaan had ik hem totaal niet opgemerkt, hij hing immers als het ware op de zijkant van de drempel verscholen.  Vlug mijn fototoestel en macrolens gehaald en dan maar hopen dat hij er een tijdje wou poseren.  En ja hoor – gewillig liet dit prachtexemplaar een heuse fotoshoot toe.

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) - Wijnegem 01/05/2010

Met de veldgids “Nachtvlinders” van Warring en Townsend erbij, bleek de soort al heel snel gevonden: de Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa L. 1758).  De soort behoort tot de behoorlijk grote familie van de uilen (Noctuidae).

In België en Nederland blijkt de soort niet echt zeldzaam te zijn en je kan hem vinden van mei tot oktober in twee generaties op zowat alle soorten terreinen.  De vlinder wordt heel vaak  gezien in tuinen.  Overdag rust de vlinder onbeschut op muurtjes en paaltjes.  Precies de plek dus waar ik hem ook heb aangetroffen!

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) - Wijnegem 01/05/2010

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) - Wijnegem 01/05/2010

De Nederlandse naam is al in gebruik sinds het begin van vorige eeuw (Ter Haar in ‘Onze vlinders’ ) en is afgeleid van de kleur en tekening de sprekend lijkt op de veelkleurige siersteen agaat.  De wetenschappelijke naam “Phlogophora” is afgeleid van  “phlox, phlogos” = een vlam en “phoreo” = dragen; en “meticulosa” van “meticulosus” = angst en angstaanjagend.  De typische rusthouding van de vlinder is met opgevouwen vleugels.  Deze houding  maakte op Linnaeus (die de naam gaf) de indruk van een ineengedoken, bang vogeltje.

Als waardplanten komen allerlei kruidachtige planten, struiken en loofbomen, waaronder zuurbes, brandnetel, hop, spoorbloem, zuring, braam, hazelaar, berk en eik in aanmerking.

Tot slot nog enkele details van de prachtige vleugels – zelfs daarvoor bleef de vlinder gewillig poseren !

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) - Wijnegem 01/05/2010

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) - Wijnegem 01/05/2010