Eén van de doelsoorten van de mossenexcursie van vorig dinsdag: Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides). Tijdens één van de voorbije jaren werd op 1 boom in het gebied 1 plukje van dit zeldzame mosje gevonden… Zou het er nog staan ? En welke boom was het ook alweer …??? Tegen het einde van de excursie kwamen we in het gebied waar het “ongeveer” geweest moet zijn. “Het was op een Vlier (Sambucus sp.) – zeker weten !” – zo wist Leo nog. Nu ja, Vlieren genoeg in het beoogde gebiedje, maar welke. Uiteindelijk werd het plukje teruggevonden – het stond al de hele tijd met zijn pluimstaartjes te zwaaien naar de groep – recht op ooghoogte – op een Vlier ! (De foto’s zijn van vandaag, zaterdag, omdat twee eerdere pogingen om er foto’s van te maken steeds in de kiem gesmoord werden door de nogal “opdringerige” paardjes die sinds vorige woensdag de “beheerswerken” in de Pont weer voor hun rekening gaan nemen).
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
De naam van dit mosje werd afgeleid van het pluimstaartachtige uiterlijk, zeker in droge toestand van het mos. Zelfs de wat rossige kleur komt overeen met de pluimstaarthouder bij uitstek: de Eekhoorn (Sciurus vulgaris) (Merk je ook de overeenkomst in de wetenschappelijke naamgeving?).
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
Voorzichtigheid bij de determinatie blijft geboden, want op het eerste zicht lijkt het mos in droge toestand op bijvoorbeeld het Gewoon zijdemos (Homalothecium sericeum) dat ik reeds eerder besprak, en op nog enkele andere soorten. Microscopisch onderzoek is meestal aangewezen om zekerheid te hebben. Ik ga hier niet in detail in op de verschillen, daar is gespecialiseerde literatuur voldoende voor.
Prachtig om zien is hoe het mos van uiterlijk verandert na een regenbui. De droge blaadjes worden heel dicht tegen mekaar gehouden nabij de gekrulde stengel. Door de lengteplooien in het blad, schrompelt het ook helemaal in mekaar tot een zeer smal blaadje. (Zie ook de foto hier net boven). Wanneer het mosje vochtig wordt, spreiden de blaadjes zich van de stengel weg en plooien ze helemaal open – een ware gedaanteverandering! Je kan dit heel mooi merken in de twee volgende foto’s:
VOOR:
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
NA:
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
Wanneer de blaadjes zo mooi af staan, merk je ook de veelvuldig voorkomende broedlichaampjes die er tussen verborgen zitten (de kleine oranje/gele korreltjes op de onderstaande foto).
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
In het Zuiden van ons land komt de soort iets vaker voor, maar zeker in Vlaanderen is het mos door haar gevoeligheid voor de luchtkwaliteit een zeldzaamheid geworden.
Eekhoorntjesmos (Leucodon sciuroides) - Schilde 27/03/2010
Johan Dierckx - Natuurdagboek 
Plaats een reactie